Bizina res, qurta qurta avê û qertel
Li deşta Amedêrenkî heye ku hikmê xwe mehek zêdetire didomîne. Heta kuçav tabanına her der zer e. Zerek çavû lisan tije dike. Meriv di be xwe da dibêje ”hah ji te re zer a xwazaye.” Kefa min ti car ji rengê zer re nedihat lê residence zer a ku hemû deştê belav bûye tiştek din bû. Bir dayanak al nehatibû, xwaza bixwe afirandibû. Dema ba simbilên erdê balês dikir wek pêlên deryayê radibû û bi xwera disemiti; abode image li hemberî min bû, çav bi zûzûka jê nedizivirî.
Zeviyên daştê merivan bi coş û rengê xwe yê xweser hipnoz diker, meriv jê têr nedibû. Gelo ressamı Van Gogh bi çavên xwe deşta Amedê bidîta, dê tabloyek çawa çêbikira? Simbilên geniim, nîsk û ce, serê xwe ber bi pan zipîzer ve hildaye û li ber germa zer û ziwa bûbe jî bi înyada xwe li ser linga dihêjiya. Zeviyên erdê li benda bicaxeyê/kêre bûn, dini nav diranên patosê de li benda hilûhûr bûn. Peyva “înad”ê di seri de gelê kurd tîne bira meriv, pistre bizinên rêveberiya çiyayan tê hişê min. Emê paşê werin ser bizan û rêberiya ku ji me re kir di nav gelî û newalan da. Li ber rengê zer ê bêhempa, ba ji me re wek nan û av bû, weka hesretek meriv di xwe da peyda dike li benda bayê hênik bûn em. Di vê germa bêbav û dijwar daxwaza me ya hevpar residence bû. Meha ku li peşiya me ye û ji niha va reng û zordestiya xwe daye hîskirin dili da tirsek honandiye. Germû shewat wek mühlet. Damocles li ser me diheje. Xweza agirê xwe tûj kiriye, ne rehm bi pê ra heye ne de jî wijdan. Rasteû gotine dinya ne zor yiyorsun bir dorê. Mirovên ku li ser xwazayê dileyzin, ganimet û ji xweserbûna xwe her ku dice bi destên çavnebaran kêm sete; bêşik bersiva wî jî dê tûjû bişewat be. Hewaya îroyîn û human di vê wextê da gelek dişi hevûdin: zalim, zordestû her li ser neheqiye dimeşe. Guhdar nake, ji ber xwe tiştên ne tişt dedixe. Dibên, gul li gulê dinêre dipeqe. Mirov kîngê xwe wek perçeyek xwazayê dît ewçax wê rêzê bigre û dinya bîne cihek xweş.
Sew Cotkarû karkerên zeviyan li bin kelakela germê bi pûşiyên sipî û şîn karên xwe. Li gor manzereya ku min wek “bêhempa” land kir ji bo cotkaran û xwediyê kedê bi her awayî tiştek zehmet e. Hevoka ku dê bihatana wisa bû “kêf kêfa min bû”. Cotkar û kedkarên zeviyan bi çavên behecokî, bi awirên tirş û rûyên rawestî li derdora xwe dinêrtin û me ew çavên xwedî maf li pêş xwe heşt. Cotkar bi şevû roj xebitîne, erd ajotine, destên xwe vekirine ji Xweda re dia kirine bo baran û berfê, ketine bin deynan, têr nekiriye seri li tefeciyan xistine. Ewqas di demên dijwar da derbas bûne, din nav hebûnû nebûnê de ber xwe dane û karê xwe to one serî. Çinîna zeviyan jî temam kirine lê bêxwedî û birîndar li orta rastê bi xwe re tikû deri yele. Sîstemekî heye ku bi her ali va mexduriyetan ava dike. Dewlet û tucar wek gurê ku li benda mij û smoke li benda xwediyê zeviyane ku ji taqet bikevin û keda xwe bi blasî bifiroşin. Dewlet û tucar gurê kedê ne. Çend hefte ye tucarên zeviyan li derdora gundiyan û cotkaran dçû volume. Ewên dest tengin malên xwe bi belaşî firotin ûên ku bi faîzan pere girtine hemû keda xwe berdelî from faîzê. Hemû tonên zer me li köşt xwe hist û me dîresyona xwe be be çiyayên Çewlikê ve zivirand.
Dema me xwe gihand herema Botyanê, tesîra germê piçek be jî sikestibû. Bayek têra lisana xwe ji çiyayê Kerêhûrnanê be bi newala Botyanê ve xwe diweşand. Bi dewê bizan û nanê firnê hevalê me Recep ji me re helloyê kir. Hem wek xerîbek min li derdora xwe dikiş hem de jî weka xwediyê li ser erdê xwe bimeşe wisa ji xwe bawer bûm. Her tim bala min çiya kisandiye û bidîtina çiyayan meriv dixwaze xwe bigîhijinim heta seri.
Hema kendalek bi majesty û çiyayek chi nizm çi bilind be bêhemdê xwe be be çiya ve dimesiyam. Carcarna pâtî seyrana çiyayan di ber xwe da deştbûnê shermezar dikim û xwezî berê me qet bi deştê va neketina. Gergelê kurd li ser çiyayên xwe nehatina xwarê îro em di asta asimilasyon ku her deri tê nebûna. Çiya parastina me ya herî xurt eû bi hêza xwezayê pista me li bin nediket. Erê bavo em reis zanin bi gulek bihar ney, hêvî û înyada me di her rewşe da pist daye me. Piştî min bêhna xwe hinek da û dewê cemidî bi ser devê xwe da kir [çaxê min dew vexwar qurte qurt ji qirika min dediket. Örneğin, konut istikrarı ku bi vexwarinê va derkeve û xweser e pir kêm in]. Qefleyek bizinên reş di ber me da xwe ber bi jêr va wek civîkan sivik li ser zinar û kendalan de çêr bi çêr diçûn.
Receb neê rûnishtandinê bû. Wek kurmoriyek her tim dixebitî. Çimkî xwazaya wî destûrbûna rûniştandinê ne dida. Her takım bir harekettir. Çiyayîbûn, mesken: Heqê jiyanê dida destê xwezayê. Hema min dî em li pey bizan ketin meşe. Qederek deh-pazdeh deqe/xulek li pey rêberên me yên bizinên reş em meşiyan û me xwe gihand kaniya Yenîgurtê. Dîroka kaniya Yenigurtê li gund tu kes nizane û her tim kaniya Yenîgurtê bo rêwiyan bûye rawestgeh, bo ajalan bûye can, bo gundiyan bûye jiyan. Dewê ku me bi xwe re anî me avêt nav ava cemedi û me her yekî du tas ava sar vewxar. Şîvantiya bizan ne hêsan e, qewet dixwaze, sebrê dixwaze, feraset dixwaze… Te dî ji nishka va bibalanced bild celeba bizan vegerand û hişyariyê da wan. Örneğin refê bizan bi vî dengî berê xwe vedigerandin “êwy”. Çaxê gazî wan dikir bi vî dengî our bervî me dihatin “ke ke ke.” Çêra bizan û istikrar ku ji wan derrieket li esman belav dibû wek symphony bû. Wisa rind wisa delalû heta ku tu bêjî vêsdar bû. Gotine, dîtinû gotin wek hev nabin. Hem meşa jêr hem de jî meşa ber bi jor va gelek zehmet bû. Bizim li peş em li paşû me seyranek berfireh kir. Hoste jî rêberê rêwitiya min jî refê bizan bû.
Di pirtûka Robînson Crusoe de tiştê herî balkêş bo min dîmenek e. Mesken dîmen gelek caran di hişê min de vegeriyaye ser hestî û goşt. Robîn, Çalek firehû kûr dikole, serê Çalê jî bi çûl va kamuflaj sete. Bizina kovî dikeve nav Çal û a rojan birçî û bêav (dimîne) tê hiştin bi destê Robînê rojavayî/sipî. Robîn li wir destpêka kovîbûyîn û encama wê bi mecaz bizê Eşkere kiriye.
Bizina mê û reş panti teslim, bizinên din yên nêr jî dikevin tora Robin. Din nav salan da celebe mezin jî bizan ava set. Li ser mêbûnê, peyama nivîskar kodên nêrbûna serdemê jî eskere dike. Mêbûn bo serdestan deri kêrhatiyek e. Jinên xwecihî di destpêkê’de şapkayı dilgirtin, paşê mêr şapkasını kontrol edin. Hêmakirina bizinê, bi vê hêlê jî divê was xwendin û wê di cih de be jî. Gelo usa kovî, gelê xwecihî temsil ediyor? Li gor rojavayiyan nishtecîh wek bizinên kovî bi lez û bez bûn, wek pilingekî jî wehşî û hov bûn. Û ku bên/werin’i ayak tabanına ovun. Bi vê nêrîna nerast û derewîn em xwe digîhînin ser vê yekrastiye: ji xwe re heqdîtîna her tiştî di bingeha xwe da fascizmek dijwar dihewand.
Wek serdestên roja me qure, zordest û pragmatîst. Robîn nêrîn û pêşniyaza xwe ya li ser gelên xwecihî bi us res destnîşan hendek. Em karektara Cuma cibîr nekin. Dagirkerên sipî li Efrîqayê, li Latîn Emerîkayê chi anîne serê mirovan û xwezaya wan li ortê. Em Chief dizanin ji bo bidestxistina gelên niştecîh û pistre kolekirina wan di kijan astên dijwar da derbas buye kêm zêde meriv dikare xeyal bike. Di rûpelên dîrokê de nimûneyên bi chi awayî destxistine tijeye. Û ji bo seri bidin tewandinê çi zordestiyên kirêt kirine yeko yeko me xwendiye û îşkenceyên ku pêkanîne ji sehneyên filman me teşe kiriye. Gelo methodên çarsed sal, pênçsed sal berê li ser gelan dihat ceribandin ji zindîbûna xwe ti tiştek kêm kir? Birastî jî encamek serketî an neserketî di destê me da têra xwe tuneye. Çimki residence pergal hê jî dimeşe. Doh. Îro tamkirinên cur bi cur xwe dide xuyakirin û armanc yek e: Bênavber “jê xwarin”e. Mesele biza kovî û pist re dîlketina wê dimeşe lê bi teknîkek çağdaş, bi ûsil û qeydeyên serdestan hatiye kara kirin. Yani bi gur ra dikujin bi sivan ra dixwin. Birçî bihêle, bêav bihêle, dil büyük paşê wek muhteşem qehreman wî ji Çalê derxe.
Şikir ji xweza û celebê bizan re panti need berfirehû zehmet em dîsa sax û silamet anîn cîhe me yê ewil. Dewê bizan, nanê firnê, bayê hênik bes bu ji me re. Piştî shevek li bin stêrkan, rojek bi bizan re, me dîsa berê xwe da bajerên dike kelekel.
